O TSR ( Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniu)
Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu BSFT (Brief Solution Focused Therapy) jest podejściem terapeutycznym opartym na nowatorskim sposobie pomagania ludziom w przeprowadzaniu oczekiwanej przez nich zmiany w życiu. W założeniach nawiązuje do dorobku Miltona H. Ericksona oraz wybranych metod pracy rozwijanych w Mental Research Institute w Palo Alto w USA m. in. przez Weaklanda i Watzlawicka. Model tej terapii został stworzony przez Steve’a de Shazera i Insoo Kim Berg, którzy prowadzili nad nim prace w funkcjonującym od 1978 roku Brief Family Therapy Center w Milwaukee w Stanach Zjednoczonych. Metoda ta okazywała się skuteczna bez względu na rodzaj problemu, jaki sprowadzał klienta do gabinetu psychoterapeuty. Jej uniwersalność sprawiała, że zyskiwała sobie kolejnych zwolenników w USA i w innych krajach. Sprawdza się zarówno w pracy terapeutycznej indywidualnej, czy grupowej, ale również ma zastosowanie w edukacji, pomocy społecznej, szkoleniach i konsultingu w biznesie. W Polsce jako nurt terapeutyczny jest obecna od lat 90-tych.
Terapia krótkoterminowa skoncentrowana na rozwiązaniu należy do modeli ustrukturalizowanych, ponieważ metody i zasady kształtowania procesu terapeutycznego są ściśle określone. Twórcy jasno określili strukturę pierwszej sesji oraz to, jak mają wyglądać kolejne spotkania z klientami. Stworzyli zestaw technik przydatnych we współpracy z danym klientem, który może przyjść do terapeuty z bardzo różnym nastawieniem i motywacją do pracy. Opierali się przy tym na własnych doświadczeniach w psychoterapii indywidualnej, z parami, czy rodzinami.
Założenia terapii krótkoterminowej skoncentrowanej na rozwiązaniach opierają się zatem nie na analizie problemu klienta, ale budowaniu najbardziej dla niego optymalnych rozwiązań. Diagnoza, z jaką klient przychodzi do terapeuty uważana jest za mało przydatną, czy wręcz ograniczającą dla klienta, gdyż patrzy on na swoje życie przez jej pryzmat. Zazwyczaj taka perspektywa utrudnia klientowi dostrzeganie własnych umiejętności, czy dokonań, a w konsekwencji może prowadzić do zmniejszenia wiary we własne siły i możliwość osiągnięcia sukcesu. Terapeuta nie musi więc znać diagnozy klienta, czy istoty problemu, a tym bardziej ich przyczyn. Koncentruje się jedynie na poszukiwaniu wraz z klientem konkretnych rozwiązań danego problemu. Natomiast, jeśli klient uzna, że analiza trudnych doświadczeń będzie dla niego w jakiś sposób użyteczna, to terapeuta się do tego dostosowuje. Istotne jest tu także przekonanie terapeuty, że prawdziwa rzeczywistość, to ta przedstawiana przez daną osobę. Uznaje się zatem, że wizja siebie i świata kreowana przez jednostkę jest niepowtarzalna i stanowi wyjątkowy sposób interpretacji tego, czego doświadcza. W konsekwencji przyjmuje się, że każdy punkt widzenia jest równie ważny, gdyż stanowi jednostkowy odbiór rzeczywistości.
Pomysły na rozwiązania zależą tylko i wyłącznie od klienta-terapeuta nie ingeruje w ten proces, zakładając że to dana osoba jest ekspertem od własnego życia. Terapeuta i klient są zatem w relacji równorzędnej, bez przewagi którejkolwiek ze stron. Terapeuta całkowicie akceptuje sposób patrzenia klienta na życie, niczego nie wie lepiej lub więcej od niego. Klient jako znawca własnego życia, we współpracy z terapeutą, potrafi wskazać, od czego warto zacząć, wyznaczyć cele terapii, ocenić swoje postępy w terapii oraz zdecydować o jej zakończeniu. Istotne jest, że zjawisko oporu jest w terapii BSFT rozumiane inaczej niż w tradycyjnych podejściach. Wychodzi się z założenia, że opór występujący u klienta jest podpowiedzią dla terapeuty, że popełnia błąd w pracy z daną osobą. Nie analizuje się więc oporu z perspektywy odpowiedzialności klienta, ale wręcz przeciwnie-jako wskazówki do zmiany sposobu postępowania terapeuty, tak by lepiej dostosować się do danej osoby. Czas trwania terapii nie jest w żaden sposób określony, zależy w głównej mierze od decyzji klienta. Terapeuta jest jednak zobowiązany krótkoterminowością podejścia, zatem dba o to, by liczba sesji była jak najmniejsza w stosunku do możliwości pacjenta w osiąganiu celu terapii. Najczęściej liczba spotkań nie przekracza dziesięciu, a bywa też mniejsza lub większa. Spotkania umawiane są z różną częstotliwością, gdyż zależy ona również od klienta.
Perspektywa pracy terapeutycznej koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości. Jeśli wraca się do doświadczeń z przeszłości, to tylko po to, by wyszukiwać mocnych stron, wyciągać cenne wnioski i sposoby radzenia sobie z wcześniejszymi niepowodzeniami. Pracuje się nad użytecznością przeszłego doświadczenia dla tego, co jest i co będzie. Terapeuta dba o to, by cel terapeutyczny, wyznaczony przez klienta był realny, mierzalny, ważny dla klienta, jasno sprecyzowany, określony w czasie, raczej mały, pozytywnie określony. Pracuje się nad jednym celem do czasu, kiedy klient nie zdecyduje, że go osiągnął w zadowalającym dla niego stopniu. Wówczas klient podejmuje decyzję o zakończeniu współpracy z psychoterapeutą lub jej kontynuacji w oparciu o nowo postawiony cel terapeutyczny.
Podsumowanie
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach posiada własną metodologię, charakterystyczne techniki, ale przede wszystkim własną filozofię myślenia o kliencie i procesie terapii. Najistotniejsze jest tu jednak głębokie przekonanie, które leży u podłoża tej metody, że każdy człowiek ma zasoby wystarczające do radzenia sobie z trudnościami i budowania swojej pozytywnej przyszłości. To założenie jest bliskie poglądom Miltona Ericksona, który głosił, że pacjent ma do dyspozycji wiele rozwiązań, a jedyną trudność stanowi fakt, że nie zdaje sobie z tego sprawy. W terapii BSFT terapeuta pomaga klientowi je dostrzec lub uświadomić, tak by mógł on osiągać wyznaczone cele. Skoro zmiana jest czymś naturalnym, trwającym nieustannie procesem, to każdy klient może być pewien, że to co złe nie trwa wiecznie, a to co dobre jest w jego zasięgu.